INHOUDELIJKE ABSTRACTIE

Op het eerste gezicht lijken de schilderijen van Régis Gonçalves ‘eenvoudige’ monochrome werken. De gelaagdheid en de inhoudelijke rijkdom blijken pas als je er beter naar kijkt. De verf is op veel plaatsen dik aangebracht, op andere schemert het canvas door. Mede om die reden krijg je de neiging het werk aan te raken. Doffe delen worden afgewisseld door glimmende. Het geheel lijkt een naar boven gerichte beweging te maken. Door het contrast tussen de dik aangezette en de transparante vlakken ontstaat de suggestie van diepte, van een voor- en achtergrond, van een landschap wellicht. Op sommige doeken zit er, verborgen tussen de verfplooien, een klein medaillonnetje met de iconische afbeelding van een heilige. Daarmee wordt een relatie met religie gelegd.

Voor een volledig begrip van het werk van Gonçalves is het belangrijk te weten dat hij afkomstig is uit een klein, katholiek dorp in Brazilië. In het dagelijks leven werd hij omringd door drie kerken waarin de heiligenbeelden traditioneel werden omgeven door barokke, gouden decoraties. Vanuit die wetenschap kunnen zijn schilderijen geduid worden als abstraheringen van dat religieuze verleden. Dan worden dof en glimmend symbolisch voor aards en spiritueel, dan krijgt de naar boven gerichtheid een andere connotatie. Dan is het ook verklaarbaar waarom een aantal werken niet op zich staat, maar onderdeel is van een twee- of drieluik.

Opvallend is nog zijn kleurgebruik. Dat gaat van vaalwit naar hard blauw, van bruinrood naar donkergroen en zwart. Die variaties berusten niet op toeval. Ze staan symbool voor emoties (de warmte van roodbruin), voor de natuur (de aarde en het water), voor de dood of de purificatie (zandkleuren). Het is zelfs mogelijk er kunsthistorische verwijzingen in te zien (het blauw van Yves Klein en het wit van Robert Ryman bijvoorbeeld).

Typerend is, dat Régis Gonçalves nooit aan een werk begint vanuit een schets of een tekening. Hij weet wat hij wil, maar hij heeft nog geen uitgewerkt plan. Hij geeft ruimte aan het toeval, aan de invloed van zijn omgeving en hij vertrouwt op zijn intuïtie. Zijn gevoelens legt hij niet aan banden.

Een bijzondere kunstenaar met een bijzondere presentatie.

Rob Perrée Redacteur Kunstbeeld Magazine Amsterdam, oktober 2010.